Research Insights #2 | Những người hướng đến tương lai

Trên hành trình nghiên cứu về cách tạo ra tương lai, tôi gặp nhiều cách “nghĩ ra” tương lai khác nhau.

1- NGƯỜI THẤY HÌNH ẢNH TƯƠNG LAI TRONG NHỮNG QUÁ KHỨ

Đó là những người có rất nhiều trải nghiệm và kiến thức trong quá khứ. Họ không chỉ đọc sách, mà thực sự trải nghiệm để có kiến thức. Họ không chỉ làm việc, mà đọc và học thật nhiều để có tư duy sâu sắc. Họ không chỉ tích lũy quá khứ của chính mình, mà còn làm giàu vốn sống với lịch sử của thế giới, của con người, của mọi thứ xung quanh họ.

Như một lần, mình đọc trên Facebook của cô Hậu Khảo Cổ (Ts. Nguyễn Thị Hậu) về một viễn cảnh tương lai của một sự kiện đang nóng. Một người comment có vẻ đùa đùa cà khịa: “chị Hậu bây giờ nghiên cứu dự báo cả tương lai à?”. Và cô đã đáp trả nhẹ nhàng, đại ý rằng, tương lai nằm trong những bài học từ lịch sử chứ ở đâu.

Tương lai khó thấy, thì những bài học thực sự của lịch sử cũng không hời hợt mà thấy được. Khảo cổ, là đào từng centiment của lịch sử để xem xét, và để học. Cô Hậu KC là một người đổi mới, cấp tiến, đi tới tương lai chứ không phải đi lùi hay đứng tại chỗ, nhưng cái hình ảnh trong tương lai đó được xây dựng từ những hiểu biết, những chất liệu của lịch sử.

Một trường hợp khác, tôi đã phỏng vấn cô giám đốc thư viện thông minh. Cô là một ví dụ của singular librarian (thư viện chỉ cần có một thủ thư) khi cô đã có gần 30 năm làm tất cả các vị trí trong thư viện. Cô đã làm ở thư viện công cộng đến thư viện trường học, đã đi khắp nơi trên thế giới để mà học, để mà nhìn. Câu chuyện của cô luôn có những bài học và người thầy (chính quy). Hình ảnh tương lai của thư viện được xây đắp bởi những bài học từ quá khứ. Mỗi lúc lý giải hiện tại hay tương lai, cô luôn bắt đầu bằng một điểm mấu chốt của quá khứ. Từ điểm chốt đó, tương lai được gắn vào, thành một hệ thống tích hợp xuyên suốt.

Điều mà có vẻ thiếu trong câu chuyện của cô, có lẽ là HIỆN TẠI. Có lúc, tôi thấy như cô đi trực tiếp từ quá khứ tới tương lai. Còn hiện tại? Chắc hiện tại là dành cho việc hành động.

2- NGƯỜI ĐI SONG SONG VỚI TƯƠNG LAI

Đó là cách tôi nhận ra khi quan sát và phỏng vấn một giảng viên. Thầy có lẽ là một người – hướng – tương-lai thuần túy và điển hình nhất mà tôi được biết. Hình ảnh trong tương lai là một cái gì đó rất cụ thể và rõ ràng, còn hiện tại là những việc làm để “trở thành” tương lai đó. Không chỉ vậy, mà còn để điều chỉnh tương lai đó, hoặc để tương lai đó điều chỉnh hành động của mình. Dường như có 2 tracks song song là tương lai và hiện tại, thầy sẽ trú ngụ ở tương lai, để vượt qua những khó khăn của hiện tại hoặc tạo ra những sự thay đổi cách tân mạnh mẽ.

Ví dụ như thầy kể về việc học tiếng Anh. Với background tiếng Pháp, 10 năm du học Pháp – 16 năm làm cho công ty Pháp, bỗng đến một ngày thầy “thấy” mình sẽ thành giảng viên quốc tế giảng bằng tiếng Anh. Thế là thầy học VB2 ngôn ngữ Anh, điều chỉnh các bài giảng tương tác tiếng Anh dần dần để cùng tiến với sinh viên. Thầy thường dùng từ “song song”, để chỉ việc xảy ra ở hiện tại và việc xảy ra ở tương lai: “…có được năng lực và chứng chỉ tiếng Anh trong tương lai và những việc thầy đang làm trong hiện tại, sẽ giúp thầy!”

Cách thầy sắp xếp cuộc đời cũng là những đường song song có hệ thống. Lối đi riêng của mình song song với sự phát triển của trường. Cuộc đời song song với sự nghiệp. Vân vân và vân vân.