Quy luật tâm lý về Sự tiến hoá của các dân tộc

Gustave le Bon, sống cách đây gần 200 năm, đã lý luận rằng những “dân tộc thượng đẳng” có cấu trúc như nhiều tầng như một cái kim tự tháp. Trong đó, tầng cao nhất sẽ giúp khẳng định vị thế văn minh của dân tộc đó. Trong tác phẩm của mình, ông đồng tình tán thưởng một nhận định của Saint Simon:

Nếu nước Pháp đột ngột mất đi 50 bác học hàng đầu, nghệ sỹ hàng đầu, 50 nhà phát minh hàng đầu, 50 nhà nông nghiệp hàng đầu, đất nước này sẽ trở thành một cái xác không hồn, vì nó đã bị chặt đầu.

Còn ngược lại, nếu nước Pháp mất đi tất cả các quan chức, thì người Pháp sẽ đau buồn vì họ là những người đa cảm, nhưng đất nước này thiệt hại rất nhỏ”

Gustave Le bon

Nhắm mắt lại, có thể tưởng tượng được điều này rất rõ, dù đã vài thế kỷ kể từ khi Saint Simon phát biểu câu này.

Tôi nghĩ về Việt Nam. Vế sau đúng, vì vế sau đúng với hầu hết các quốc gia hiện có. Thậm chí là có khi chẳng mấy thiệt hại và không phải đất nước nào cũng đau buồn.

Vế đầu tiên không đúng. 50 cá nhân xuất chúng về khoa học – văn học – nghệ thuật – nông nghiệp – phát minh nếu cùng lúc biến mất, không làm nước Việt trở thành zombie.

Những người xuất chúng đó không phải là cái đầu để giữ đất nước này. Những ngôi sao đang được công chúng yêu thương như 50 danh hài, 50 cầu thủ, 50 hoa hậu, 50 bà mẹ bỉm sữa, 50 ông bố vaccine,… cùng lúc biến mất thì cũng không làm thay đổi tình trạng đất nước này.

Vậy 50 doanh nhân xã hội, 50 người được Forbes tôn vinh, 50 anh hùng lao động, 50 tổ chức phi lợi nhuận,… cùng mất đi. Trộm nghĩ, kể cả 50 tỉnh mất đi, thì cũng chỉ là những mất mát, không phải là mất đi cái đầu.

Có vẻ như, không có cái gì mất đi sẽ khiến đất nước này mất đi thứ hạng trên nền văn minh nhân loại.

Cũng có thể tôi đang đọc nhầm chỗ, đoạn này Gustave le Bon đang nói về những dân tộc thượng đẳng.